Duyu Bütünleme
Duyu Bütünleme;
- Çevreden gelen uyaranların duyusal organlarımız tarafından algılanması,
- Merkezi sinir sisteminde bu bilgilerin işlemlenmesi,
- Bu bilgilere uygun bir cevabın oluşturulması,
- Bu cevabın (fiziksel, sosyal, akademik ya da psikolojik cevap) harekete geçirilmesi aşamalarının tamamıdır.
Duyu: Her gün çevremizi deneyimler ve çevremizden gelen duyusal bilgileri yorumlarız. Bu bilgilerin geldiği duyular: Görme, işitme, dokunma, tat, koku, denge ve hareket duyumuz (vestibüler duyu), ve kas ile eklem duyumuz (proprioception)’dur.
Beyin: Duyuları birleştirmek, duyusal girdiyi işleme ve organize etme görevlerini yapar. Sinir sistemi ise vücuttan ve çevreden gelen duyuları alma, organize etme ve günlük yaşam aktiviteleri oluşturma görevlerini yapar.
Duyu bütünlemesi günlük hayatta kullanılmak üzere vücudumuzdan ve dış dünyadan alınan bilginin beyin seviyesinde organize edilerek kullanılır hale getirilmesi işlemine verilen isimdir. Böylece kişi yapmak istediklerini yapar: koşma, oynama, tırmanma, konuşma, yeme, uyuma, okuma yazma, v.s.
Duyu Bütünleme Bozukluğu: Kişinin beyninin duyusal bilgiyi alması, organize etmesi ve kullanmasında yaşanan problemler sonucu kişinin günlük hayatta efektif bir şekilde etkileşime geçememesine sebep olan bozukluk. Duyusal uyaran, kişinin hareketlerinde, duygularında, dikkatinde, ilişkilerinde ya da tepkilerinde zorluklara sebebiyet verebilir. Bu durumda çocukların her günkü duyusal bilgiyi düzenleme becerisi, olması gerektiği gibi gelişmeyebilir. Ve bunun sonucu olarak, oyun, giyinme, yemek yeme ve sakin durabilme gibi günlük yaşam aktivitelerinde zorluklar ile sonuçlanabilir.
Duyu bütünleme bozukluğu olan çocuklarda duyusal uyaranlara normalin altında veya üstünde tepki vermek en belirgin özelliklerdendir. Ya duyusal uyaran arayışı içinde olurlar ya da duysal uyarandan kaçma davranışı gösterirler.
Duyu Bütünleme Terapisi
Duyu Bütünleme seansları çocuğun ihtiyaçları ve sorunlarına göre düzenlenmiş materyal, oyuncak ve duyusal uyaranlarla donatılmış ya da arındırılmış özel birimlerde yapılır. Her çocuk; farklı bir kişiliği ve farklı duyusal sorunları olduğu göz önüne alınarak değerlendirilir. Çocuğun problem yaşadığı alanla ilgili bozukluğun davranışına nasıl yansıdığı gözlemlenerek uygun terapi programı oluşturulur. Terapiler çocuğun ihtiyacı ve liderliğinde sürdürülür. Terapi sırasında ihtiyaç ve duyusal arayışı göz önünde bulundurulan çocuk İletişime açık mutlu öğrenme ve oyun deneyimleri yaşar ve ortamdaki uyaranları rahatlıkla tolore edebilir hale gelir. Bu yolla iletişim içinde olan çocuk duyusal bütünlemeyi sağlar ve dünyayı algılaması kolaylaşır. Olumlu deneyimler öğrenmeyi kolaylaştırır.
Duyu bütünleme terapisini uygulayan terapist, fizyoterapist ya da ergoterapist ünvanı ile üniversitelerin ilgili bölümlerinden mezun olmanın yanında Duyu Bütünleme Terapisi ile ilgili eğitimleri tamamlanmış ve uygulama yeterliliği olan bir meslek elemanı olmalıdır.
Duyu Bütünleme Bozukluğu Olan Çocuklar Temel Çocukluk Çağı Deneyimlerinden Hoşlanmayabilirler
Duyu Bütünleme Bozukluğunun Diğer Bazı Belirtileri Şu Şekildedir:
- Asıl bakım veren kişi dışında kimseye gitmek istememe.
- Sürekli uyku halinde olma.
- Özellikle beceri gerektiren oyuncaklarla nadiren oynama.
- Bir objeden veya aktiviteden diğerine geçerken zorluk çekme.
- Oyuncaklara bakmayla, emzikle veya ebeveynlerinin sesini dinlemeyle sakinleşmeme.
- Gevşek vücut yapısının olması, denge eksikliği ve sıklıkla bir şeylere çarpma.
- Çok nadir ses çıkarma.
- Tuvalet eğitiminde güçlük yaşama.
- Dokunulduğunun, dürtüldüğünün farkında olmama.
- Elleri boştayken nasıl hareket edeceğini bilememe.
- Yeni motor becerileri öğrenmede güçlük çekme.
- Sürekli hareket halinde olma.
- Etrafındaki her şeye ve herkese dokunma.
- Arkadaş edinmede zorluk çekme.
- Çok heyecanlı olma, sakinleşememe.
- Ani ruh hali değişiklikleri yaşama.
- Zayıf gözükme, bir işle uğraşırken birden halsiz düşme.
- Kurduğu cümlelerin anlaşılmaması.
- Eylemsel komutları anlamama.
- Dış etkenlere fazla tepki gösterme, fazla uyarılma.
- Sınıfta çabuk dikkatin dağılması, yerinde duramama.
- Sınıfta, teneffüste, oyun oynarken çabuk bunalma.
- Görevleri yavaş yerine getirme.
- El yazısı gibi motor becerilerinde zorluk çekme.
- Kambur durma, sakar gözükme.
- Yeni aktiviteleri yavaş öğrenme.
Duyu Bütünleme Terapisi Hangi Çocuklar için Uygundur?
Duyu bütünleme terapisi özellikle şu sorunlara sahip olan çocuklarda oldukça başarılı ve etkilidir:
- Duyu Bütünleme Bozuklu
- Otizm
- Down sendromu
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozuklukları
- Konuşma becerilerinde gecikme
- Hipotonus-hipertonus
- Motor koordinasyon sorunları
- Serebral palsi
- Gelişimsel gecikmeler
- İnce ve kaba motor işlev bozuklukları
- Zihinsel engeller
- Psiko-sosyal bozukluklar
- Davranışsal sorunlar
- Okulda öğrenme güçlükleri
- Aşırı hareketlilik